2010 yılında çıkan yangın ile büyük hasar alan Haydarpaşa Garı’nın restorasyon çalışmaları bitmek üzere. Büyük bir titizlik ile yapılan restorasyon çalışmalarının ayrıntıları ?
Osmanlı Padişahı 2. Abdülhamit’in emri ile 1906’da yapılmaya başlayan ve 19 Ağustos 1908’de hizmete açılan Haydarpaşa Garı, 2010 yılında çıkan yangın ile büyük hasar görmüştü.
Kadıköy rıhtımda bulunan Haydarpaşa Garı’nın, 2016 yılında başlatılan restorasyon çalışmalarında büyük hasar gören çatı katı ve bekleme salonu tamamlandı. Garın dış cephelerinde ve müştemilat yapısında ise çalışmalar devam ediyor.
114 yaşında olan Gar, inşa edildiğinden beri bir çok talihsiz olaya maruz kaldı. Gar, Alman mimarlar tarafından kum zemin üzerine ahşap kazıklar ile inşa edildi.
1. Dünya Savaşı ve Milli Mücadele dönemlerinde cephanelik olarak kullanılan gar, 6 Eylül 1917’de sabotaja uğradı, cephanelik patlatıldı.
1933 yılında Haydarpaşa Garı, ilk haline uygun şekilde tekrar inşa edildi. 1976’da kapsamlı bir restorasyona alınan garın bazı bölümleri, 1979’da yakıt yüklü bir tanker kazasında hasar gördü.
Tarihinin en kapsamlı restorasyonunu yaşayan gar için Restoratör-Mimar Şüheda Korkmaz bu süreç ile ilgili bilgi verdi.
Korkmaz, gar restorasyonunun detaylı ve titiz bir biçimde tamamlandığını, iç ve dış dekorasyon, mekanik ve elektrik altyapı çalışmalarının yanı sıra aydınlatma düzenlemelerinin de yapıldığını belirtti. Ayrıca, dış cephede koruma ve temizlik çalışmalarının da gerçekleştirildiğini ve özel bir taş ocağından alınan Lefke taşı kullanıldığını ifade etti.
Korkmaz, garda bulunan vitray camların, her birinin ustalar tarafından aslına uygun olarak yenilendiğini ve yangın sırasında çatının çok hasar gördüğünü hatırlattı.
“Çatı katı bütünüyle elden geçirildi. Çatı ahşapları yenilendi. Ahşap çatı kaplaması, koruyucu ve yangın geciktirici uygulaması yapılarak korumaya alındı. Çelik çatı makasları perçin ve bulonlu özgün örneğine uygun olarak yapıldı. Ahşap üzerine arduvaz taşlarıyla özgün formuna uygun çatı kaplamaları tamamlandı. Çatı katı taş onarımları, çatı katı dış cephe konservasyon işleri yapıldı. Kulelerin onarımı gerçekleştirildi.”
Korkmaz, restorasyon sırasında 1970 yılında çekilen “Cafer Bey” filminde bulunan Haydarpaşa Gar’ı sahnesinden de yararlandıklarını belirtti.
“Garda 1970 yılında çekilen ve Feyzi Tuna’nın yönettiği ‘Cafer Bey’ filminin bir sahnesinde, salonun zemininin aslında karosiman yer döşemesi olduğunu gördük. Bunun üzerine kurul kararı doğrultusunda traverten kaplama kaldırılarak yerine özgün döşeme yapıldı. Yine çatı katında kullandığımız arduvaz taşları da İspanya’dan özel olarak getirildi.”
Mimar Fatmanur Harmancı, ahşap çatı restorasyonunda yangın geciktirici ve ahşap koruyucu “daldırma” yöntemi kullandıklarını ve elektrik ile mekanik sistemlerde özel önlemler aldıklarını belirtti. Harmancı, 2 bin 500 metrekarelik alanda devam eden restorasyon çalışmalarının tarihi garın aslına uygun hizmet vermesi için titizlikle sürdüğünü ifade etti.
Harmancı, garın çatısında bulunan ve yangında hasar alan saat için “Büyük saat başta olmak üzere gardaki tüm saatler aslına uygun şekilde restore edildi ve şimdi çalışır durumda.” açıklamasını yaptı.
